Sinds december 2020 zijn de nieuwe regels inzake onrechtmatige bedingen tussen ondernemingen van kracht. Deze regels zijn opgenomen in artikels VI.91/1 tot VI.91/10 van het Wetboek Economisch Recht (WER).[i]
Deze regels gelden voor overeenkomsten en algemene voorwaarden die na 1 december 2020 gesloten, gewijzigd of hernieuwd werden (worden) en corrigeren het misbruik van machtsverhoudingen tussen ondernemingen. De wetgever heeft voorzien in een drieledig toetsingskader.
ALGEMENE TOETSINGSNORM ONRECHTMATIG BEDING – Vooreerst vinden we in artikel VI.91/3, §1 WER de zgn. “algemene toetsingsnorm”. Op basis hiervan kan de rechter nagaan of een beding, eventueel in samenhang met andere bedingen, een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en plichten van de ondernemingen. Is dit het geval, dan zal dat beding onrechtmatig zijn.
Van belang is dat de zgn. “kernbedingen” buiten de algemene toetsingsnorm vallen. Zij kunnen dus niet worden getoetst door de rechter onder art. VI.91/3, §1 WER. Kernbedingen hebben betrekking op het eigenlijke voorwerp van de overeenkomst (bijv. beschrijving van te leveren diensten). Ook de gelijkwaardigheid van de te leveren prestaties valt niet binnen deze rechterlijke toetsing (de verhouding tussen de te leveren diensten of goederen en de kostprijs hiervan).
Bij het bepalen van het al dan niet “onrechtmatig” karakter van een beding, zal rekening gehouden worden met (art. VI.91/3, §2 WER):
- De omstandigheden waarin de overeenkomst is gesloten,
- De algemene economie ervan,
- De geldende handelsgebruiken,
- De aard van de producten,
- Hoe duidelijk en/of begrijpelijk het beding is,
- Alle andere bepalingen van de overeenkomst of van bijkomend toepasselijke algemene voorwaarden en de mate waarin de bedingen afwijken van het aanvullend recht.
ZWARTE EN GRIJZE LIJST – Ten tweede zullen een aantal bedingen altijd geacht worden onrechtmatig te zijn. Deze bedingen staan op de zgn. “zwarte lijst” van art. VI.91/4 WER en zullen sowieso nietig worden verklaard door de rechter.
Bepaalde andere bedingen zullen slechts vermoed worden onrechtmatig te zijn. Deze bedingen staan op de zgn. “grijze lijst” van art. VI.91/5 WER. In dit geval hebben partijen de mogelijkheid om aan te tonen dat het beding in kwestie geen onevenwicht schept in de rechten en plichten van de betrokken ondernemingen. Ook in dit geval dient te worden rekening gehouden met de beoordelingscriteria van art. VI.91/3, §2 WER, zoals bij de algemene toetsingsnorm (zie hoger).
Indien partijen er niet in slagen aan te tonen dat het beding rechtmatig is, kan de rechter het beding nietig verklaren of matigen, d.w.z.: hij kan de toepassing ervan zodanig aanpassen dat het onrechtmatige onevenwicht tussen partijen hersteld is.
VOORBEELDEN – Hieronder een aantal voorbeelden van beide lijsten:
[/cmsms_text][cmsms_image align=”center” link=”https://www.vangompeladvocaten.be/wp-content/uploads/Afbeelding1-Tabel-B2B-e1617020831967.png” animation_delay=”0″]3113|https://www.vangompeladvocaten.be/wp-content/uploads/Afbeelding1-Tabel-B2B-e1617020831967.png|full[/cmsms_image][cmsms_text animation_delay=”0″]
SANCTIES – Een partij kan zich niet beroepen op een beding dat onrechtmatig is. Dat geldt ongeacht of het onrechtmatig karakter voortvloeit uit de algemene toetsingsnorm, dan wel de zwarte of grijze lijst. Een onrechtmatig beding is immers nietig en zonder rechtsgevolgen (art. VI.91/6 WER).
Bovendien zal een schending van artikels VI.91/1 tot VI.91/10 WER aanleiding kunnen geven tot een stakingsvordering zoals voorzien in art. XVII.1 WER. Tot slot kan de rechter bij schending van de nieuwe artikelen ook strafrechtelijke sancties opleggen, wanneer er sprake zou zijn van kwade trouw (op grond van art. XV.84 WER).
TO DO – Voorzichtigheid is dus geboden. Het is aangewezen uw huidige type-contracten en algemene voorwaarden te screenen op hun conformiteit met de nieuwe B2B-regels. Hetzelfde geldt uiteraard voor nieuwe contracten of contracten die u vandaag wijzigt of verlengt. Alleen zo garandeert u dat deze juridische documenten geldig en afdwingbaar blijven.
Need a hand?
Stuur ons uw huidige contracten en wij bezorgen u een op maat analyse van uw huidige documenten en een template voor B2B-proof algemene voorwaarden.
Of heeft u liever dat wij uw huidige algemene voorwaarden/contracten onmiddellijk voor u aanpassen, dan gaat dat uiteraard ook.
Bel Laura Van Gompel of Elise Strauven op 011/281.280 of mail naar laura.vangompel@vangompeladvocaten.be of elise.strauven@vangompeladvocaten.be voor meer info.
[i] Wet van 4 april 2019 houdende wijziging van het Wetboek van Economisch Recht met betrekking tot misbruiken van economische afhankelijkheid, onrechtmatige bedingen en oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen, BS 24 mei 2019
