- Een concessieovereenkomst tussen een Belgische concessienemer en een Italiaanse concessiegever met België als te bewerken territorium werd beëindigd door de Italiaanse concessiegever met toekenning van een opzeggingstermijn van vier maanden. Hierop dagvaardde de Belgische concessienemer de Italiaanse concessiegever voor de Belgische rechtbanken voor het bekomen van een vervangende opzeggingsvergoeding en een bijkomende billijke vergoeding.
De concessieovereenkomst voorzag in de toepasselijkheid van Italiaans recht en de bevoegdheid van de Italiaanse rechtbanken – deze van Monza – voor geschillen ontstaan n.a.v. de concessieovereenkomst (“The present Agreement shall be governed by the Italian law. Any dispute arising from the interpretation, the execution or the termination of the present agreement shall be resolved by the Court of Monza.”).
De Belgische concessienemer argumenteerde evenwel dat het forumbeding niet van toepassing was, want in strijd met de dwingende bepaling van artikel X.39 WER. Dit artikel bepaalt dat een benadeelde concessienemer zijn (ook buitenlandse) concessiegever steeds in België kan dagvaarden bij de beëindiging van een verkoopconcessie met uitwerking voor België (Artikel X.39 WER: “De benadeelde concessiehouder kan, bij de beëindiging van een verkoopconcessie met uitwerking voor het gehele Belgische grondgebied of een deel ervan, in elk geval de concessiegever in België dagvaarden, hetzij voor de rechter van zijn eigen woonplaats, hetzij voor de rechter van de woonplaats of de zetel van de concessiegever. Ingeval het geschil voor een Belgische rechtbank wordt gebracht, zal deze uitsluitend de Belgische wet toepassen.”).
- In een arrest van 12 april 2018 besliste het Hof van Beroep te Antwerpen – terecht – dat het forumbeding primeerde op artikel X.39 WER.
Het Hof oordeelde dat het forumbeding opgenomen in de concessieovereenkomst diende beschouwd te worden als geldig in de zin van artikel 25 Brussel Ibis-Verordening. Dit artikel bepaalt de voorwaarden waaronder partijen, gevestigd in verschillende Europese lidstaten, bij contract kunnen overeenkomen welke rechtbanken bevoegd zullen zijn in geval van een betwisting. Volgens het Hof was aan de voorwaarden van dit artikel voldaan. De bevoegde rechter werd immers aangewezen in een door partijen ondertekende schriftelijke overeenkomst en het betrof geen materie waarvoor exclusieve bevoegdheidsregels golden.
Gelet op het geldige forumbeding verklaarde het Hof zich zonder rechtsmacht. Om zijn vordering gestand te zien, diende de Belgische concessienemer zich dus te wenden tot de rechtbanken van Monza.
- Dit arrest verdient goedkeuring.
Een internationaalrechtelijke norm die rechtstreeks gevolgen heeft in de interne rechtsorde (zoals artikel 25 Brussel Ibis-Verordening), heeft voorrang op een internrechtelijke norm die daarmee in strijd is, zelfs al is deze laatste bepaling van intern dwingend recht (zoals artikel X.39 WER).
Hans Van Gompel en Melike Orhay schreven over het arrest een noot in het tijdschrift RABG (H. VAN GOMPEL en M. ORHAY, “Een forumbeding in een internationale concessie: artikel 25 Brussel Ibis-Verordening primeert op artikel X.39 WER”, RABG 2020, 966-969). U vindt hierbij de PDF-versie van het gepubliceerde arrest van 12 april 2018 met voornoemde bijdrage.
- Heeft u vragen over deze nieuwsbrief ? Bel Hans Van Gompel of Melike Orhay op 011/281.280 of mail naar hans.vangompel@vangompeladvocaten.be of melike.orhay@vangompeladvocaten.be.
